In gesprek met vijf medewerkers van het Leger des Heils blijkt meteen: de activiteiten van hun organisatie zijn niet alleen groot, maar ook heel uiteenlopend. Zo huren ze 2.000 wooneenheden (kamers, flats, huisjes) om mensen te huisvesten. Hun stichting Welzijns- & Gezondheidszorg ondersteunt 50.000 mensen. Er is een eigen protestants kerkgenootschap. Het eigen bedrijf ReShare werkt aan circulariteit voor kleding en textiel. Dat alles leidt tot veelsoortige inkoop, afvalstromen, transport, onderhoudswerk, energiegebruik... Daardoor is ook verduurzamen een heel breed gebeuren.
Hoe begin je?
‘Nog niet iedereen staat in de juiste stand. Dus ‘beginnen’ is onder meer: intern goed uitleggen dat je zorg voor de mens niet los kunt zien van zorg voor het milieu. Want milieuproblemen en de hoge energietarieven veroorzaken heel veel sociale problematiek. Duurzaamheid hoort helemaal bij het evangelie. Het gaat over onze identiteit, over rentmeesterschap. Daarin mogen we Gods goedheid weerspiegelen.’
Jullie waren ook aan het actievoeren in Den Haag.
‘Klopt. Wij zijn altijd al tegen onrecht. Daarbij dachten we aan mensen, maar nu ook aan onrecht tegen de aarde. De Tweede Kamer was bezig met een nieuwe Wet verantwoord en duurzaam internationaal ondernemen. Daar waren we erg blij mee. Maar er kwamen ook tegengeluiden. Dat was voor ons het moment om ons uit te spreken. We zijn toen gaan optrekken met organisaties als Amnesty en FairTrade. Er zijn handtekeningen verzameld. Daarmee zijn we naar Den Haag gegaan om te pleiten voor die wet.’
Zo kennen we het Leger des Heils toch helemaal niet?
‘Lang niet iedereen kent die kant van ons, maar die was er altijd al. Onze oprichter, dominee William Booth, heeft het woord ‘leger’ niet voor niets gekozen. Hij wilde met de Salvation Army al een strijd aangaan, over allerlei thema’s. Zo promootte hij met zijn vrouw Catherine vegetarisme. Vrouwen hebben in het Leger des Heils altijd volop meegewerkt, en gepredikt. Dat was in 1865 natuurlijk bepaald niet gangbaar. Dus “de barricades op”, dat zit echt in ons DNA.’
Vroeg of laat vraagt dan iemand: hoe duurzaam ben je zelf eigenlijk?
‘Duurzaamheid is een zeer breed begrip. Kijk je naar de zeventien Duurzame Doelen (SDGs) van de Verenigde Naties, dan zie je thema’s als armoede, drinkwater, honger, mensenhandel... Daar zijn we voor opgericht.’
En wat zijn acties op dit moment?
‘Er is veel nieuwe wet- en regelgeving, zoals het akkoord van Parijs. Daar moet je natuurlijk iets mee en dat willen we ook. Wij werken met de MilieuThermometer Zorg (MTZ), een systeem gericht op water, energie, voedsel, afval, inkoop en groenbeheer. In 2023 worden de eerste vijf locaties gecertificeerd. Het jaar daarna gaat het om negentig locaties. We zijn koploper binnen de zorgsector.’
Bijzonder element in jullie aanpak is ‘social return on investment’. Wat is de praktische invulling die jullie daaraan geven?
‘Dit speelt onder meer in ons inkoopbeleid. Bij de keuze van leveranciers vragen we ons af: kan die firma nog meer voor ons betekenen? Wij zijn bijvoorbeeld op zoek naar werkervaringsplaatsen. Want wij zetten ons in voor mensen met allerlei problemen. Sommigen van hen kunnen heel moeilijk een baan krijgen. Maar wij zijn specialist in re-integratie en met onze aanpak komen mensen wel degelijk verder. Daartoe werken we samen met bedrijven. Overigens hebben wij ook allerlei werkervaringsplaatsen in de eigen organisatie. Daar worden producten gemaakt of diensten geleverd.’
Zoals?
‘Van alles! Neem alleen al onze stichting ReShare. Daar werken onder anderen deelnemers - ons woord voor cliënten - met kleding. Inzamelen, sorteren en een nieuwe bestemming geven. Het vindt zijn weg via eigen winkels, noodhulp, of recycling met ketenpartners. Dit soort dingen doen we al vele jaren. Vanouds zagen we dat als “mensen een nieuwe kans geven”. Maar het draagt natuurlijk ook bij aan circulariteit. Dus door deelnemers in te zetten in duurzame projecten, komt alles samen.’
Maar dat kan natuurlijk niet met alles.
‘Inderdaad. Dus daarnaast doen we natuurlijk ook van alles aan verduurzaming zonder deelnemers. Denk aan: ledverlichting, verantwoorde koffie, vleesvervangers, andere schoonmaakmiddelen, stoppen met plastic bekertjes, isoleren, zonnepanelen, laadpalen en elektrische auto’s, installaties verslimmen...’
Hoe pakken jullie de energietransitie aan?
‘Wij wilden eerst meer inzicht in ons energieverbruik, om daar beter op te kunnen sturen. We hadden een maandelijks excelletje, maar daar deden mensen niet veel mee. Dus we gingen op zoek naar een dashboard. En het factuurmanagement kon ook beter. Over al die dingen gingen we in gesprek met INNAX, omdat we hadden gehoord dat zij daar betere tools voor hadden. Dat bleek ook het geval. Maar voor dat dashboard moesten we eerst veel data ontfutselen.’
Wat betekent dat?
‘Welke aansluitingen horen bij welk pand? Hoe worden die data geregistreerd? Hoe gaan we die weergeven? Hoe moet je die data interpreteren? Daar heeft INNAX goed bij geholpen. En toen gebeurde er iets unieks... We gingen een dag organiseren voor alle medewerkers in Nederland die iets met energiemanagement te maken hebben. Dat was helemaal nieuw. Daar kwamen mensen die in verschillende regio’s hetzelfde werk doen, maar elkaar in hun dagelijks werk niet ontmoeten. Van ons waren er tientallen mensen en INNAX kwam met vier man. Op die dag is onder andere het dashboard uitgelegd. En sindsdien wordt dat ook echt gebruikt. Er is nu een interne dynamiek op gang gekomen tussen de mensen die ermee werken. Zij stellen ook goede vragen. Sinds die dag voelen we: INNAX is niet onze leverancier, maar echt een partner.’
Medewerkers van het Leger des Heils die aan dit gesprek deelnamen:
Jolanda Gerritse, Laurens Stubbé, Lourens Geertsema, Wesley Frese en Willemijn de Jong.
