Sinds jaar en dag adviseert collega Joost Straat bedrijven hoe zij de energie-efficiëntie van hun gebouwen kunnen verbeteren. Daarbij is inzicht uit meetdata essentieel om onnodig energieverbruik te voorkomen en de verduurzamingsambitie te bepalen. Een persoonlijke verduurzamingsambitie heeft Joost ook: in de zomer van 2018 startte de bouw van zijn eigen energiepositieve woning waar hij inmiddels enkele maanden woont. Een gesprek met Joost over zijn nieuwe huis en wat er allemaal bij komt kijken.
Joost, je woont inmiddels een halfjaar in je nieuwe huis. Hoe bevalt het?
Heel goed! Beter dan we van te voren hadden kunnen hopen. Het is zo gaaf als een droom van je werkelijkheid wordt, en die werd nog mooier dan ik had durven dromen. Afgelopen zomer hebben we echt genoten. Met de dakramen open voelt de woonkamer als een serre. En het groene dak trekt veel vogels aan, die af en toe via het dakraam naar binnen kijken. Echt genieten dus.
Hoe is het idee voor je energiepositieve huis ontstaan?
We waren al een tijdje op zoek naar een nieuwe woning toen ik mij herinnerde dat ik het tijdens mijn studie zo leuk vond om woningen te ontwerpen. De gedachte om dat écht te kunnen gaan doen verlegde onze zoektocht naar vrije kavels. Na het vinden van een geschikte kavel, had ik een concept met warmtepomp en vloerverwarming in gedachten. Gelukkig wees collega Khing Go mij toen op de voordelen van passief bouwen. Zo ben ik tijdens de Nationale Duurzame Huizenroute in de woning van Bart Poel beland: een huis zonder verwarming. Dat moest ik zien!
Na het eerste bezoek begon het al te kriebelen. Bij een tweede bezoek in hartje winter was ik helemaal overtuigd. Je moet weten dat het vroor toen, er werd zelfs geschaatst. Het was eigenlijk een soort controlebezoek: eens kijken of het er nog steeds warm is. En dat was het, kort daarvoor iets te warm zelfs: Bart had logees gehad en daarmee was de temperatuur zo opgelopen dat midden in de winter de zonnescreens dicht hadden gemoeten om oververhitting te voorkomen. Ik was om, dat wilde ik ook.
Ook het hoofdkantoor van Liander in Duiven is voor mij een inspiratiebron geweest. In dat project heeft INNAX, samen met architect Thomas Rau en VolkerWessels, ook een energie-positief gebouw gerealiseerd.
Er zal geen standaardconcept geweest zijn. Welke obstakels ben je tegengekomen?
Nee dat klopt, het was vooral goed opletten. De eerste stap is zorgen dat het huis zo min mogelijk energie nodig heeft. Daarmee kom je op het terrein van de bouwkunde. Echt, de laatste jaren heb ik zo’n diep respect gekregen voor bouwkunde. En dat zegt wat, ik heb zelf een werktuigbouwkundige achtergrond, landbouwtechniek. De grote uitdaging is om het concept eerst bouwkundig in orde te hebben en vervolgens, waar nodig, met werktuigbouwkunde en regeltechniek te verbeteren. Die volgorde zorgt voor een optimaal comfort en een laag energieverbruik.
Is een energiepositief huis voor iedereen haalbaar?
Dat is wat mij betreft niet het doel. Het gaat er vooral om dat iedereen nadenkt hoe je zorgt dat je zo min mogelijk energie nodig hebt. Volgens een goed Nederlands gezegde is voorkomen immers beter dan genezen. Alleen met die gedachte realiseren we naar mijn mening een energieneutrale wereld.
Daarbij kan niet iedereen de lat even hoog leggen. Ik hoorde laatst onderstaand citaat van Martin Luther King. Niet iedereen kan hetzelfde doen, maar iedereen kan wel iets doen. Zo simpel is het wat mij betreft. Alles is goed, als je het goed bedoelt.
Voor mensen die het niet kunnen betalen is mijn tip: begin klein. Het wisselen van energieleverancier levert al snel een paar honderd euro per jaar op. Koop daarvan weer energiebesparende apparatuur en zo ontstaat er een sneeuwbaleffect dat steeds groter wordt. Voor je het weet heb je een mooi spaarpotje en kan ook jij er mooie dingen mee doen.
Welke lessen zou je anderen willen meegeven die dezelfde wens hebben?
Voorkom verspilling, neem af en toe een moment om afstand te nemen en kijk waar je mee bezig bent. Vaak kun je door het anders aan te pakken al veel energie besparen. Dat geldt voor de bouw van een woning, maar kan ook voor jou persoonlijk gelden. Je energie heeft grenzen, zet die zo efficiënt mogelijk in en je komt het verst.
Voor het bouwen of verbouwen van een huis zijn veel besparende maatregelen. Verdiep je er in, een goede site is milieucentraal.nl. Ook hebben de meeste gemeenten een energieloket waar je met al je vragen terecht kunt.
Tot slot. Stel, het wordt een ouderwets strenge winter dit jaar met een lange periode van vorst. Gaan jullie die goed doorkomen?
Tja, dat is de vraag die ik het vaakst krijg en ligt ook voor de hand. Laten we het zo zeggen: wat mij betreft is de winter geen probleem, we hebben maar heel weinig warmte nodig. In geval van nood hebben we een klein elektrisch kacheltje die uitkomst biedt. Gek genoeg was de kans op oververhitting in de zomer veel spannender. Gelukkig hebben we de heetste zomer ooit meegemaakt en die hebben we goed doorstaan. Het was 11 graden koeler dan buiten en dat met een goed geïsoleerde woning. Mijn schoonmoeder was zo verbaasd, ze vroeg of we niet toch stiekem koeling hadden!
